برآمدن سپاه پاسداران در اقتصاد رانت خواری ايران
2. خودکامگی سياسی و اقتصادی در دوران احمدی نژاد
دوشنبه 25 آبان 1388، 16 نوامبر 2009
www.AssadiOnline.com
Assadi3000@yahoo.com
در بخش نخست اين نوشته شرح برآمدن سپاه پاسداران در سياست و اقتصاد کشور به ويژه پس از جنگ با عراق آورده شد. اما اين تازه آغاز کار بود. با آمدن احمدی نژاد هيج امتياز بزرگ اقتصادی و سياسی نبود که از دسترس پاسداران سرسخت به دور باشد. بخش دوم، يعنی نوشته حاضر، شرح همين خودکامگی و رانت خواری سپاه در اقتصاد است.
فعاليت های اقتصادی سپاه پاسداران در دوران رياست جمهوری محمود احمدی نژاد. پيش از آن که محمود احمدی نژاد برآمده از سپاه رئيس جمهور شود، شهردار تهران بود و در اين سمت، شماری از پروژه‌هاي شهرداری را بدون مناقصه به شركت‌های وابسته به اين نهاد نظامی سپرد ووقتی رئيس جمهور شد راه را برای دخالت و سلطه باز هم بيشتر سپاه پاسداران اقتصاد كشور گشود. در حقيقت اين سپاه بود که احمدی نژاد را به قدرت رسانده بود و حالا به همين اعتبار قرادادهای بزرگی را كه می بايست با انجام مناقصه و با درنظر گرفتن صلاحيت‌های حرفه ای واگذار شوند بدون انجام هرگونه تشريفات و مقرراتی از آن خود می كرد.
همكاری كه از شهرداری شروع شده بود پس از راه يافتن محمود احمدی نژاد به كاخ رياست جمهوری گسترش يافت. وی نه تنها بسياری از همكاران خود را از ميان فرماندهانِ سپاه برگزيدد بلکه امتيازهای اقتصادی بی مانندی را نيز خارج از هر گونه رقابت و نظارتی به ايشان بخشيد. مثلا در ژوئيه 2006، قرارداد 2\1 ميليارد دلاری خط هفت متروی تهران را به خاتم الانبياء (قرب) سپاه پاسداران واگذار کرد و خط 6 را به بنياد مستضعفان و جانبازان کشور .
سپاه پاسداران در صنعت نفت و گاز کشور. فعاليت های اقتصادی قرارگاه سازندگی خاتم الانبياء سپاه عمدتا به بخش های غير نفتی محدود بود و باوجود ايجاد گارگاهي بزرگ در ميدان گازی پارس جنوبی، تنها ماشين آلات و تجهيزات اجاره ای مورد نياز شرکت ها را تامين می کرد و خود به طور مستقيم در کارهای نفتی دخالتی نداشت. اما پس از رياست جمهوری محمود احمدی نژاد، سپاه به بخش نفت و گاز کشور نيز وارد شد و طرح های بزرگی را بدون برگزاری مناقصه در اختيار گرفت.
با پشتيبانی مستقيم محمود احمدی نژاد، رئيس جمهور در روز 17 خرداد 1385 (2005)، طرح يک ميليارد و 300 ميليون دلاری گاز عسلويه بدون مناقصه به قرارگاه سازندگی خاتم الانبيا سپاه پاسداران واگذار و قرار شد خط لوله ای 900 كيلومتری از بندر عسلويه به بندرعباس واز آنجا به ايرانشهر در سيستان وبلوچستان کشيده شود و سرانجام تا پاكستان و بلکه هندوستان ادامه پيدا کند. با رسيدن خط لوله به مرز پاكستان، ارزش قرارداد به 2/2 ميليارد دلار خواهد رسيد.
در روز امضای قرارداد، سيدرضا كسايي زاده، مدير عامل شركت ملي گاز ايران گفت: اين قرارداد براساس دستور مستقيم رييس جمهور منعقد شده است و کاظم وزيری هامانه، وزير وقت نفت، به روشنی افزود: در اعطای امتياز «ترک تشريفات» شده و سپاه در گرفتن پروژه هيچ رقيبی نداشته است. فرمانده وقت سپاه پاسداران، سردار پاسدار رحيم صفوى هم افزود: «سپاه پاسداران ... علاوه بر دو ماموريت دفاع از امنيت كشور و دفاع از انقلاب اسلامى، پس از پايان جنگ بزرگترين افتخارش كمك به دولت در سازندگى ايران بوده است ... (در نتيجه پاسداران) ... فقط قانع به دفاع نيستند بلكه با مجوز مقام معظم رهبرى به عنوان نياز انقلاب وارد سازندگى شده اند ... ما به هيچ عنوان مانع پيمانكاران شخصى و عمومى در كشور نبوده و نيستيم. در مواقعى كه هيچ پيمانكارى حاضر نيست به لحاظ امنيت و سختى كار به ميدان بيايد يا قيمت بالا مى دهد به ميدان آمده ايم.»
اما نکته اين جاست که اگر امنيت کار و کسب در جايی مثلا در سيستان و بلوچستان و كردستان موجود نيست، مسئوليت اين متوجه سپاه پاسداران است که وظيفه دارد در تمامی کشور امنيت برقرار کند. وانگهی از سيستان و بلوچستان گذشته، آيا در مناطقی ديگر چون تهران هم امنيت نيست که قراداد بزرگ احداث مترو باز هم نصيب پاسداران می شود؟ نبايد پنداشت که کسب امتيازهای خارج از رقابت و نظارت از سوی سپاه استثنائی و گذرا دانست.
با رياست جمهوری محمود احمدی نژاد اما، حضور سپاه در طرح های نفت و گاز به قرارداد عسلويه فرو کاسته نشد. کمااينکه بلافاصله پس از آن، باز هم بدون مناقصه، قرار داد دو ميليارد و 96 ميليون دلاری توسعه فازهای 15 و 16 پارس جنوبی در هفتم تير ماه 1385 نصيب قرارگاه خاتم الانبياء سپاه شد. هدف اين قرارداد چنين عنوان شد: برداشت روزی 56 ميليون و 600 هزار مترمكعب گاز، توليد 50 ميليون مترمكعب گاز تصفيه شده، يك ميليون تن اتان و يك ميليون و 50هزار تن گاز مايع از هر يك از اين فازها تا حداکثر 52 ماه پس از امضای قرارداد. گفتنی است که فازهای 15 و 16 پارس جنوبی از طريق مناقصه به شركت « ايكرگاورنر» نروژ واگذار شده بود، اما با خارج شدن شرکت نروژی از كنسرسيوم، اين قرارداد در اختيار سپاه قرار گرفت.
قرارداد مهم دیگری که دولت احمدی نژاد با قرارگاه خاتم الانبیاء بست، مربوط به توسعه اسکله بندر شهید بهشتی در چابهار بود، با ارزشی بيش از 341 میلیون دلار. در فروردين ماه سال 1385هم قرارگاه خاتم الانبياء ماموريت ساخت 4 مخزن ذخيره نفتی در جزيره خارک به را نيز به دست آورد .
سپاه پاسداران و کسب امتياز اقتصادی به زور: تصاحب شركت نفتي « كيش اورينتال ». اين درست که با قدرت يابی گام به گام در مجلس و دولت، سپاهيان توانستند بدون رقابت و نظارت، امتيازات اقتصادی بسياری به چنگ آورند، اما گذشته از آن، هرگاه خواستار امتياز و فعاليتی می شدند که در دست ديگران بود، بی شرم و بی آزرم و به زور توپ و تانک، آن امتياز و فعاليت را به چنگ می آوردند . اين چنين بود که سرداران سپاه دولت اصلاح طلب محمد خاتمی را به فسخ قراردادهای فرودگاه امام خمينی و اپراتور تلفن همراه ترک سل واداشتند تا همه آن امتيازها را در اختيار گيرند.
اما جدای از اين دو، در مورد ديگری نيز، سپاه پاسداران امتيازی را به زور و فشار از چنگ برنده قراردادی درآوردند و از آن خود کردند، همچون تصاحب شرکت « كيش اورينتال » از طريق محاکمه مديران آن. اما چرا شرکت « كيش اورينتال »؟ چون با افزايش فعاليت های نفت و گاز، سپاه پاسداران در پی آن بود که با به چنگ آوردن بنگاه های کارآمدی که به ويژه با خارجی ها داد و ستد دارند کم تجربگی و ناکارآزمودگی خود را در اين زمينه جبران کند. جناح سرسخت سپاه پاسداران رانت خوار به همين دليل شركت خصوصی "كيش اورينتال" را هدف قرار داد و دولت را واداشت تا اين شرکت را به قرارگاه خاتم الانبياء سپاه تحويل دهد.
شرکت "اورينتال کيش" از سوی بخش خصوصی با هدف راه اندازی ميدان های نفتی و گازی در سال 2002 ايجاد شد و سپس طرح هايی را در ميدان های آبی و زمينی مشترک با عراق، عربستان سعودی (ميدان فروزان) و قطر (ميدان سلمان) به راه انداخت . از آن گذشته اين شرکت توانست با اجازه رسمی از دولت جمهوری اسلامی با بنگاه سازنده تجهيزات نفتی آمريکايی Haliburton وارد گفتگو شود و قرارداد همكاری امضاء كند.
به تدريج اما محافل قدرتمدارو به ويژه جناح سرسخت و رانت خوار سپاه پاسداران، اورينتال کيش را برای پذيرفتن افراد خود در هيئت مديره زير فشار گذاردند. با رد اين پيشنهاد از سوی مديران اورينتال کيش، مذاکرات اين شرکت با شرکت آمريکايی Haliburton مورد اتهام قرار گرفتو افزون بر آن قرارداد ميان دو شرکت فسخ و حتی حکم جلب سيروس ناصری مدير مسئول اورينتال کيش و يکی از مذاکره کنندگان پيشين پرونده اتمی نيز صادر شد. پس از اين، قرارگاه خاتم الانبياء سپاه پاسداران، تمام تجهيزات و امكانات فني و سرمايه أي و نيز چند دکل نفتی اورينتال کيش را به بهای ارزان 90 ميليون دلار در ژوئيه 2007 به چنگ آورد .
حمله به فرودگاه "امام خمينی"، فسخ قرارداد "سل ترک" و تصاحب شرکت "كيش اورينتال"، تنها موارد دخالت نظامی سپاه در حوزه اقتصاد نبودند. اوائل ماه اوت 2006، پاسداران با حمله به يکي از دکل های حفاری نفتی شرکت رومانيايی سرويچی پتروليره در خليج فارس، آن را تصرف کردند و 19 خدمه دکل نفتي را به مدت چندين ساعت در بازداشت نگاه داشتند . سرويچی پتروليره شرکتي خصوصی است که در زمينه حفاری چاه های دريايی نفت و گاز فعاليت می کند، دو دکل نفتی در اجاره داشت.
قاچاق و فعاليت "نامرئي" سپاه پاسداران در اقتصاد کشور. تا اين جا ديديم که سپاه پاسداران رانت های اقتصادی را که حق خود می داند به دور از هر گونه رقابت و نظارتی از سوی دولت و يا به زور نظامی از دست رقبا به دست می آورد. در اين جا به اين نيز اشاره خواهيم کرد که دستگاه و تشکيلات اقتصادی سپاه پاسداران در هيچ دفتر و سند رسمی کشور ثبت نيست و در نتيجه سپاه هر چه بخواهد وارد می کند و می فروشد، بدون آن که حسابی به گمرکات کشور پس دهد و يا مالياتی بپردازد. گفتنی است که هيچ گزارش مالي درباره فعاليت هاي اقتصادي سپاه منتشر نمي شود و بودجه آن نيز محرمانه است. سپاه پاسداران در مورد کارهای سياسی و اقتصادی خود به دولت و مجلس ايران گزارش نمي دهد و مستقيما زير نظر آيت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی فعاليت مي کند .
وجود 60 اسکله " نامريی " و غيرمجاز سپاه پاسداران در جنوب کشور را نخستين بار مهدی کروبی، رئيس مجلس ششم افشا کرد. منابعی ديگر شمار اسكله های غيرمجاز در اختيار سپاه و نهادهای وابسته را 70 ذکر کرده اند . گويا يک سوم واردات کشور از طريق بازارهای غيرقانونی، اقتصاد زیرزمینی و اسکله‌های غیرمجاز صورت می‌گیرد .
گذشته از اسکله های نامريی، سپاه فرودگاه هايی نيز به دور از هر گونه نظارتی در اختيار دارد. همچون فرودگاه پیام کرج که ظاهرا یک فرودگاه پستی است، اما گويا فقط در سال 1383 پانزده میلیارد تومان کالای قاچاق در آن کشف شد. در این فرودگاه بسیاری از کالاها بدون حضور ماموران گمرک و یا با ارزش‌گذاری بسیار پائين ترخیص می شدند.
با اژدهای چند سر سپاه پاسداران چه می توان کرد؟ بنا بر آن چه شرحش رفت به روشنی می توان ديد که سپاه پاسداران امروز تبديل به نيرويی چند سر در کشور شده است. سپاه هم ارتش و هم نیروی شبه نظامی است وهم گروهی عقیدتی و ایدئولوژیکی وهم پلیس و ژاندارمری و دژبانی وزندانبان. پاسداران هم عهده دار وظایف سازمان های اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی و جاسوسی اند و هم پلیس دادگستری و مامور وزارت خارجه و وابسته نظامی. هم نیرو های ویژه کماندویی داردند و هم در درون و برون از مرز هر وقت بخواهند دخالت نظامی می کنند. اين از سرکردگی سپاه در زمينه های نظامی و اطلاعلاتی و امنيتی کشور.
اما سازمانی با این ساختار، امروزبه سراغ اقتصاد و سياست کشور هم رفته است تا حاکميت خود را يکدست کند و تمام کشور را در اختيار گيرد . همچنان که شرحش رفت سپاه پاسداران در اقتصاد، نه تنها فعالیت های گسترده دارد و طرفِ قراردادهای بزرگ دولت است، بلکه در عين حال قاچاق می کند، بندرها و فرودگاه ها را به مهار خود درمی ﺁورد و افزون بر آن، دور از چشمِ گمرکات کشور واردات و صادرات نیز می کند.
در زمينه سياسی هم کمابيش موفق شده اسنت که قدرت دولت را پادگانی کند: در «انتخابات»، در نقشِ حزبِ سیاسی وارد عمل می شود و در پوششِ بسیج و نيروهای "خودجوش" اصولگرا عملا در جريان انتخابات دخالت می کند و نامزدهای دلخواهِ خود را از صندوق بیرون می ﺁورد. کودتای خرداد 1388 جای ترديدی گذارده است؟
برای رهايی ايران از چيرگی چنين اختاپوسی بايد دانست که سپاه پاسداران يک دست نيست و همه پاسداران تروريست و رانت خوار نيستند. يعنی هنوز می توان از تضاد ميان پاسداران نيک آيين و سرسختان رورگو سود برد. دو آن که در مورد سرشت سرسختان و پشتيبانی مقام معظم رهبری از ايشان هيج جای ترديد نمی توان داشت. سر مار استبداد و رانت خواری در کشور همين جاست.
پس نوشت. خبر زير پس از نگارش اين نوشته منتشر شد:
قرارگاه خاتم الانبیاء وابسته به سپاه پاسداران مناقصه دو و نیم میلیارد دلاری پروژه ساخت خط ریلی پس کرانه در منطقه آزاد چابهار را برد. هنوز روشن نيست كه آيا شركت هاى ديگرى نيز در اين مناقصه شركت كرده بودند و يا اين پروژه پس از ترك تشريفات، به قرارگاه خاتم الانبياء واگذار شده است.
چندی پيش يک شرکت ديگر وابسته به سپاه، كنسرسيوم «توسعه اعتماد مبين»، در بزرگ ترين خريد تاريخ بورس ايران، در كمتر از نيم ساعت، پنجاه و يک درصد سهام شركت مخابرات ايران را بد دست آورده بود. پيشتر از آن سپاه پاسداران و بنگاه های وابسته به آن به شرکت های دولتی گوناگونی چون معدن سرب و روی خاورمیانه، تراکتورسازی تبریز، شرکت نفتی صدرا، گروه سیگار بهمن، گروه
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر